Mededogen

Er bestaat in de boeddhistische traditie een werk dat als belangrijk commentaar op boeddhistische wijsheid wordt beschouwd: Het heet Visuddhimagga (Pad van zuivering of Pad naar zuiverheid). Het is een encyclopedisch werk dat barst van de inzichten.

Af en toe sla ik het open, vooral als ik nieuwsgierig ben naar definities van begrippen die zo veel gebruikt worden dat we vaak niet de moeite nemen te verhelderen waarover we het precies hebben.

Mededogen is zo’n woord. Ik mag dat woord wel – het heeft aanvankelijk een stoffig smaakje, maar als je erop kauwt komt er iets moois tevoorschijn. Ik merk overigens ook dat er mensen zijn voor wie het woord voorgoed bedorven is – een christelijke opvoeding en jarenlang kerkbezoek schijnen het woord volgens hen een nare bijsmaak te geven.

In de Engelse vertaling van de Visuddhimagga staat een omschrijving van mededogen verwoord die me raakt door haar helderheid, precisie en balans:

Compassion is characterized as promoting the aspect of allaying suffering. Its function resides in not bearing others’ suffering. It is manifested as non-cruelty. Its proximate cause is to see helplessness in those overwhelmed by suffering. It succeeds when it makes cruelty subside and it fails when it produces sorrow.

[In quick ’n dirty vertaling: Mededogen heeft als karakter dat het het aspect van het verlichten van lijden voorstaat. Zijn functie schuilt in het niet verdragen van het lijden van anderen. Het uit zich als geen-wreedheid. Zijn directe oorzaak is hulpeloosheid te zien in degenen die worden overmand door lijden. Het slaagt wanneer het ervoor zorgt dat wreedheid bedaart en het mislukt wanneer het verdriet voortbrengt.]

Ik kan met deze omschrijving als inspiratie weer een tijd vooruit!