Verbinding uit een aluminium zakje

In een pril voorjaar fietsten mijn vrouw en ik ergens op het platteland van Noordoost-China. Het regende die dag nogal. Een man op een motor gebaarde: volg mij, wees mijn gast vannacht! En zo zaten we ’s avonds in een klein huisje bij het licht van een peertje rond de tafel met een Chinese familie. We spraken geen woord Chinees, en de Chinezen geen woord in welke andere taal dan ook. Toch heb ik verbinding ervaren en me een hele avond suf gecommuniceerd, hier en daar geholpen door lokale rijstwijn uit aluminium zakjes. Naast de intentie van verbinding komt praktische hulp soms uit zo’n zakje, een fles of een boekje.

Geweldloze Communicatie biedt me handvatten om contact te maken met wat leeft bij de ander, zelfs wanneer die een taal spreekt die niet direct duidelijk maakt wat hij of zij eigenlijk wil. Een voorbeeld?

Mijn vrouw heeft na een drukke week op haar vrije dag tijd genomen om de slaapkamer op te ruimen te stofzuigen. De andere ruimtes in huis zijn stille getuigen van de levendigheid die een jong gezin soms kenmerkt.

We krijgen bezoek. Een van de gasten merkt in de woonkamer op: “Je zou het hier toch wat netter moeten houden…”

Marshall Rosenberg noemt dit wel eens een tragische verwoording van een onvervulde behoefte. Tragisch, omdat de uiting niet duidelijk bijdraagt aan het vervullen van de onderliggende behoefte. Sterker nog, de behoefte zelf is niet 1-2-3 duidelijk. Voelt de bezoeker zich bezorgd omdat hij ons welzijn belangrijk vindt (en misschien van mening is dat een ‘nettere woonkamer’ daaraan bijdraagt)? Of is de bezoeker misschien geïrriteerd omdat zijn behoefte aan orde niet wordt bediend bij het zien van onze kamer?

De verleiding is groot om in de opmerking een veroordeling te horen, met alle gevolgen van dien. Terwijl de bezoeker een nettere kamer wilde, kreeg hij weerstand en verwijdering – mijn vrouws eerste reactie was: “… maar ik heb gisteren veel tijd gestoken in het opruimen van de slaapkamer!” Terwijl de bezoeker iets deelde dat voor hem belangrijk was, droeg de manier waarop hij het verwoordde niet bij aan erkenning en verbinding. Laat staan aan een nettere kamer…