Geweldig geweldloos geweld

“Mag ik van jou uit de serie ‘wonderlijke wereld’: de dierenrechten-activisten-die-mensen-in-de-farmaceutische-industrie-bedreigen?”

“Nee sorry, heb ik niet. Maar heb jij dan misschien uit diezelfde serie de vredesdemonstranten-die-de-politie-te-lijf-gaan-met-protestborden?”

Een kaart uit deze serie die ik vaker in de hand heb dan me lief is, is de geweldloze-communicado-die-gefrustreerd-raakt-omdat-anderen-niet-‘geweldloos’-communiceren.

Naast een bron van frustratie en teleurstelling is deze kaart ook een bron van inzicht voor me. Hij helpt me helder houden dat geweldloze communicatie voor mij in de eerste plaats een proces is van bewustwording. De ’talige handvatten’ die in een model van waarneming, gevoel, behoefte en verzoek zijn gegoten zijn daarbij waardevolle instrumenten.

Daarnaast zie ik mezelf in de valkuil lopen van, zeg maar, misplaatste verantwoordelijkheid: ik word boos omdat ik behoefte heb aan duidelijkheid of verbinding. Om die behoefte te vervullen zou ik de rest van de wereld kunnen verzoeken op een andere manier te communiceren. Dat lijkt me onhaalbaar. Met sommige mensen ga ik het gesprek hierover aan. Daarnaast kan ik verantwoordelijkheid nemen voor de manier waarop ik omga met boodschappen van anderen. Kan ik luisteren op een manier die mij de verbinding en duidelijkheid bied waarnaar ik verlang?

De boeddhistische wijze Shantideva schreef hierover eens:

‘Waar vind ik genoeg leer om de gehele aarde te bedekken? De wijde wereld kan bedekt worden met de hoeveeleid leer voor een paar schoenen. Op dezelfde manier zal ik mijn eigen geest beheersen, aangezien ik gebeurtenissen buiten mij niet kan beheersen. Waarom zou ik me zorgen maken of andere zaken onder controle zijn?’

(Shantideva, Bodhicaryavatara, uitgave van Oxford World’s Classics 1995, p. 35; vrij vertaald uit het Engels door mij)